Praca na wysokości to jedna z najniebezpieczniejszych prac. Warto zastanowić się nad jego odpowiednią organizacją.
Specyfika pracy na wysokości
Za pracę na wysokości uważa się każdą pracę, przy której różnica wysokości między stacją a podłożem wynosi 1 metr lub więcej. Takie prace obejmują np. prace na rusztowaniach, konstrukcjach budowlanych, stropach, kominach, drabinach czy innych elewacjach.
Jednak ustawodawca wykluczył z tej definicji niektóre sytuacje. Praca na wysokości nie jest:
Pracować powyżej 1 metra nad ziemią, jeśli miejsce to jest osłonięte ze wszystkich stron ścianami litymi lub szklanymi do wysokości 1,5 metra i więcej.
Pracować w miejscu znajdującym się powyżej 1 m nad ziemią, jeżeli miejsce to jest wyposażone w stabilną konstrukcję lub urządzenie skutecznie chroniące pracowników przed upadkiem.
Podsumowując tę definicję, z pracą na wysokości mamy do czynienia wtedy, gdy pracownik wykonuje pracę na wysokości powyżej 1 metra nad ziemią, a miejsce to nie jest osłonięte ani zabezpieczone stałą konstrukcją zapobiegającą upadkom i upadkom z wysokości. Dlatego, jeśli pracownik pracuje na sprzęcie, maszynie lub rusztowaniu znajdującym się powyżej 1 metra nad ziemią, jest to praca na wysokości. Jeśli teren zostanie zabezpieczony w jeden ze sposobów opisanych powyżej, żadne prace na wysokości nie będą miały miejsca.
Wymagania dotyczące powierzchni powyżej 1 m
Na stole roboczym i przejściu nad ziemią lub powyżej 1m należy ustawić poręcze o określonej konstrukcji, a mianowicie:
Poręcze ochronne są umieszczone na wysokości 1,1 m
wysokość krawężnika 15 cm,
Pomiędzy poręczą a krawężnikiem, o którym mowa powyżej, musi znajdować się poprzeczka lub inny element zapobiegający upadkowi pracownika.
Prace na wysokości i prace szczególnie niebezpieczne
Jeżeli dany pracodawca wykonuje pracę na wysokości, przez co rozumie się pracę wykonywaną na powierzchni na wysokości co najmniej 1,0 m nad podłogą lub poziomem gruntu, to jest to praca szczególnie niebezpieczna.
Jak ustalić szczególne wymagania dotyczące osobistej pracy na wysokości?
Zacznijmy od tego, że prace na wysokości nadzorują osoby kierujące pracownikami, a nie eksperci ds. bezpieczeństwa. Dlatego konieczne jest zaangażowanie tych osób w opracowanie wewnętrznych instrukcji i procedur organizacji pracy na wysokości.
Przepisy nie mogą stanowić ogólnego rozwiązania. Dlatego specyficzne wymagania dotyczące pracy na wysokości muszą być określone indywidualnie dla każdego miejsca. Jak zrobić?
Musisz rozważyć, które zawody spełniają wymagania opisane w pierwszym akapicie i wymienić je. Ważne jest, aby wziąć pod uwagę nie tylko stałą lub regularną pracę, ale także konserwację i czyszczenie.
Kolejnym krokiem powinno być przeanalizowanie, gdzie można podjąć kroki w celu wykluczenia tych prac z wykazu prac na wysokości. Aby to ocenić, konieczna jest ocena ryzyka zawodowego.
Idąc krok dalej, należy zastanowić się, jakie zabezpieczenia zastosować w konkretnym projekcie. Które z nich mają zastosowanie, z pewnością są ważne. Pamiętaj, że środki techniczne powinny mieć pierwszeństwo przed środkami ochrony indywidualnej.
Jeżeli ustalono, jakie środki ochrony indywidualnej będą używane, należy je zakupić i okresowo sprawdzać zgodnie z zaleceniami producenta zawartymi w instrukcji.
Lista prac powinna być okresowo przeglądana i aktualizowana.
Warto stopniowo wdrażać zabezpieczenia, o których wspomniano w pierwszym akapicie, gdyż wyeliminują one pracę na wysokości. Ta aplikacja to świetne zapobieganie wypadkom. Zaleca się wyznaczenie celów w tym zakresie lub uwzględnienie tego w planie zapobiegania wypadkom w firmie.
Kto może pracować na wysokości?
Oczywiście wymagania muszą być określone wewnętrznie. Najlepiej zrobić to w ramach procedur i/lub instrukcji, o których już wspomniałem. Ale bezwzględnie muszą być:
- ukończone 18 lat,
- posiadać orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokości,
- przejść skuteczne szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (musi być przeprowadzane co najmniej raz w roku, ponieważ częstotliwość taka jest prawnie określona dla prac szczególnie niebezpiecznych [2]),
- Zapoznali się z oceną ryzyka zawodowego podczas pracy na wysokości,
- zapoznać się z wewnętrznymi instrukcjami i/lub procedurami dotyczącymi pracy na wysokości,
- Wyposażony w niezbędny sprzęt ochrony osobistej i przeszkolony w zakresie jego prawidłowego stosowania.
- Zbiorowe środki ochrony przy pracy na wysokości
- Do środków tych należą np.: poręcze, siatki zabezpieczające, siatki zabezpieczające, rusztowania ochronne. Jeśli nie jest to możliwe lub nie może być odpowiednio wykorzystane, należy zapewnić środki ochrony indywidualnej.
Kiedy stosować środki ochrony osobistej podczas pracy na wysokości?
Podczas pracy na wysokości należy stosować następujące środki ochrony indywidualnej:
Między innymi kaski ochronne:
- Roboty budowlane, w szczególności rusztowania i prace budowlane w ich pobliżu,
- Podczas montażu i demontażu szalunku,
- Podczas rozbiórki budynków m.in.
- Prace montażowe i instalacyjne,
- Dotyczy: mostów, konstrukcji stalowych, masztów, wież, stalowych konstrukcji hydraulicznych itp.
- Środki ochrony przed upadkiem:
- montaż elementów prefabrykowanych,
- prace przy masztach, słupach,
- Praca w kabinie wysokiego podnoszenia,
- Praca w kabinie wyposażenia magazynu wysokiego,
- Praca na rigach, masztach, czworonogach i statywach,
- Praca w szybach i kanałach.
- Rodzaje i wymagania dotyczące środków zapobiegania upadkom
Indywidualne środki ochrony przed upadkiem składają się z trzech grup środków:
- uprzęże,
- podsystemy łączące i tłumiące,
- Kotwica.
Uprzęże – praca na wysokości
Pas bezpieczeństwa do pracy na wysokości składa się z pasa oraz klamry regulacyjnej. Muszą być wykonane zgodnie z PN-EN-361. Określa wymagania konstrukcyjne i badawcze dotyczące wiązek przewodów. Niedopuszczalne jest używanie innych uprzęży, np. alpinistycznych. Uprząż posiada jeden lub dwa punkty mocowania do systemu amortyzującego. Jeden z tyłu, a drugi z przodu (wokół mostka). Zgodnie z normą oznacza się je literą A lub A/2 (gdzie dopiero połączenie dwóch połówek tworzy pełny punkt).
Pas bezpieczeństwa (szelki) może być dodatkowo wyposażony w:
Podtrzymujący pas roboczy (wg PN-EN-358 z dwiema klamrami na wysokości bioder) i jeden punkt (wg PN-EN-813, zlokalizowany w okolicy pępka) techniką linową. Systemy powstrzymujące upadek nie mogą być mocowane do tych punktów i powinny działać tylko w stałych pozycjach.
Podsystem połączeń i buforowania – praca na wysokości
Karabińczyki — śrubowe, automatyczne, z podwójnym zatrzaskiem
Lina asekuracyjna – maksymalna długość liny wraz z karabińczykiem i systemem amortyzacji nie może przekraczać 2m.
Amortyzatory – mocowane lub produkowane z linkami poszerzają możliwości ich zastosowania. Amortyzatory muszą spełniać wymagania normy PN-EN-355. Podczas ochrony przed upadkiem z wysokości amortyzator zmienia swoją długość. Zwiększa to długość potencjalnego spadku. Jest to ważna informacja, o której należy pamiętać przy wyborze tego serwera proxy i jego kotwicy. Amortyzatory są często używane w połączeniu z dwiema linkami bezpieczeństwa. Łącząc je naprzemiennie, to rozwiązanie gwarantuje, że zawsze masz połączenie z co najmniej jednym punktem.
Lina z urządzeniem samoblokującym:
Jako urządzenie samoblokujące z szynami elastycznymi – do prac pionowych – wykonane wg PN-EN-353-2 lub
Jako urządzenie pozycjonujące – jako ogranicznik ruchu – wykonane zgodnie z normą PN-EN-358.
Urządzenie teleskopowe
Punkt zaczepienia – praca na wysokości
Służą do łączenia ogniw i układów amortyzujących. Te punkty muszą być wystarczająco mocne. Zapewniają nie tylko bezpieczeństwo miejsca pracy, ale również bezpieczeństwo wejścia na teren obiektu. Są one umieszczone nad głową pracownika, dzięki czemu pracownik nie musi z niego wychodzić w pozycji poziomej. Zapobiega to efektowi wahadła. Najprostszymi punktami kotwiczenia są elementy konstrukcyjne (np. rury rusztowania, grube pręty stalowe), które umożliwiają bezpośrednie łączenie połączeń i systemów amortyzujących. Norma PN-EN-795 określa wymagania dla urządzeń umożliwiających kotwienie systemowe i dzieli je na kilka kategorii.
Punkty zakotwienia – klasy
Klasa A – stałe punkty kotwienia do montażu na ścianach, stropach, nadprożach
Klasa B – Tymczasowe przenośne urządzenia, takie jak haki do pasów i kabli, belki, trójnogi
Klasa C – Punkty kotwiczenia z linami poziomymi, które umożliwiają poruszanie się po linach. Ta klasa dzieli się na
Tymczasowe systemy wykonane z liny lub taśmy poliamidowej (np. rozpiętej między słupami energetycznymi), oraz
System mocowania, wykonany z liny stalowej (zwykle montowany na dachu lub elewacji budynku).
Klasa D – Zakotwienia za pomocą szyn poziomych. rzadko używać.
Klasa E – Kotwy z masy obojętnej do stosowania na powierzchniach poziomych. Rzadko używane.
podsumować
Każdy pracodawca musi ustalić, gdzie taka praca ma miejsce w jego zakładzie i zastanowić się, jakie środki ochrony stosuje, aby zapewnić swoim pracownikom maksymalny poziom bezpieczeństwa.
