Oświetlenie awaryjne przeznaczone jest do stosowania w przypadku braku zasilania głównych opraw oświetleniowych. Dlatego oprawy oświetlenia awaryjnego muszą być zasilane ze źródła niezależnego od zasilania oprawy głównej. Zgodnie z normą PN-EN oświetlenie awaryjne obejmuje: awaryjne oświetlenie ewakuacyjne oraz oświetlenie rezerwowe.
Jakie są rodzaje oświetlenia awaryjnego?
Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne to oświetlenie, którego ogólnym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa podczas opuszczania/uciekania z przystanku oraz w przypadku braku lub utraty normalnego zasilania. Składa się z trzech rodzajów oświetlenia: Oświetlenie dróg ewakuacyjnych – w celu zapewnienia bezpieczeństwa podczas opuszczania miejsc przebywania ludzi poprzez tworzenie linii widokowych. Ma to na celu umiejętność rozpoznawania i korzystania z dróg ewakuacyjnych oraz łatwego znajdowania i używania sprzętu przeciwpożarowego i bezpieczeństwa. Oświetlenie terenów otwartych, czyli antypaniczne – którego celem jest ograniczenie prawdopodobieństwa wystąpienia paniki oraz zapewnienie bezpieczeństwa osobom zbliżającym się do dróg ewakuacyjnych poprzez zapewnienie Przeszkód wizualnych przekraczających 2 m (mierzone od podłoża). Oświetlenie obszaru wysokiego ryzyka – którego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa osób uczestniczących w potencjalnie niebezpiecznych procesach lub potencjalnie niebezpiecznych sytuacjach oraz umożliwienie prowadzenia działań w taki sposób, aby osoby przebywające w obszarze nie doznały szkody. Awaryjne oświetlenie zapasowe stosuje się w pomieszczeniach lub urządzeniach, maszynach, procesach produkcyjnych, gdy zanik oświetlenia podstawowego może stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników lub gdy konieczne jest kontynuowanie czynności w niezmienionym stanie lub ich bezpieczne zakończenie. Czas trwania tego oświetlenia oraz jego parametry będą uzależnione od warunków wykonywanej czynności oraz zagrożeń występujących na stanowisku pracy.
Jakie warunki musi spełniać oświetlenie awaryjne?
Oświetlenie awaryjne wymaga szeroko zakrojonych testów. Najważniejsze jest jednak sprawdzenie, kiedy to oświetlenie włącza się w czasach kryzysu. Oświetlenie włącza się automatycznie w ciągu 5 sekund po wyłączeniu oświetlenia głównego, a strefy wysokiego ryzyka – po 0,5 sekundy. Ponadto powinna utrzymywać strumień świetlny przez co najmniej 1 godzinę, gdzie bardzo ważna jest ewakuacja – 3 godziny. Kolejną kwestią jest intensywność oświetlenia awaryjnego. Oznacza to, że wartość natężenia oświetlenia powinna wynosić co najmniej 10% oświetlenia podstawowego. Natomiast w oświetleniu ewakuacyjnym natężenie oświetlenia nie może być mniejsze niż 0,5 lux (luks, czyli jednostka natężenia oświetlenia).
Jakie przepisy dotyczą oświetlenia awaryjnego?
Projekt należy uzgodnić z ekspertami przeciwpożarowymi. Obiekt musi posiadać aktualny rysunek instalacji oświetlenia awaryjnego, przedstawiający wszystkie oprawy awaryjne i główne elementy, podpisany przez rzeczoznawcę. Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne wymagane są zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dla Urządzeń Pożarniczych, odpowiednich dokumentach technicznych i eksploatacyjnych oraz instrukcjach. Przynajmniej raz w roku należy przeprowadzić przegląd i konserwację zgodnie z zaleceniami producenta. W przypadku instalacji oświetlenia awaryjnego z centralną baterią przewody i kable oraz ich mocowania powinny być ognioodporne i określać czas odporności ogniowej na działanie oświetlenia awaryjnego zgodnie z Rozporządzeniami Ministra Infrastruktury dotyczącymi budynków i ich usytuowania. Przepisy w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie zostały zmienione zgodnie z Rozporządzeniami Ministerialnymi: „Oświetlenie awaryjne powinno być wykonane zgodnie z polskimi normami dotyczącymi wymagań w tym zakresie”. To samo rozporządzenie Ministra Infrastruktury określa minimalny czas pracy oświetlenia awaryjnego wynoszący 1 godzinę. Oprawy podstawowe na drogach ewakuacyjnych nie są wystarczająco zasilane i na tych drogach należy włączyć oświetlenie awaryjne. Oprawy oświetlenia awaryjnego muszą mieć możliwość testowania bez wyłączania zasilania. Powinny mieć wewnętrzny system testowy lub być podłączone do zdalnego systemu testowego.
